ضريب جيني

در بسياري از بحثهايي كه امروزه بخصوص پس از مطرح شدن حذف يارانه شنيده ميشود ضريب جيني است كه معيار تقسيم درآمد در جامعه است.

براي درك اين مطلب ابتدا منحني لورنتز را معرفي ميكنيم:

يك منحني را در نظر بگيريد كه در محور عمودي آن ميزان درآمد را به صورت كسري از كل درآمد جامعه نمايش ميدهيم يعني اگر شما در سال 1 واحد درآمد داريد و درآمد كل جامعه برابر 20 است شما 5 درصد درآمد كل را داريد. در محور افقي خانوارهاي جامعه را به صورت دلخواهي قرار دهيد. حال اين نمودار نمودار ستوني درآمدها خواهد بود. اگر خانوارها را در محور افقي به ترتيب نزولي به صعودي مرتب نماييم يعني كم درآمدترين خانوار در نزديكترين نقطه به مبدأ قرار بگيرد آنگاه نمودار ستوني ما صعودي خواهد بود.

اگر محور افقي را نيز مانند محور عمودي نرمال كنيم يعني دامنه تغييرات را به عدد 1 محدود كنيم . نمودار را به صورت تجمعي رسم كنيم منحني حاصل، منحني لورنتز نام دارد. (خط قرمز رنگ)

هر نقطه روي خط قرمز رنگ نشام مي‌دهد چند درصد خانوارها (به ترتيب صعودي) چند درصد درآمد جامعه را در اختيار دارند. به عنوان مثال اگر نقطه‌اي رو منحني قرمز داراي طول 40 درصد و عرض 25 درصد باشد به اين معناست كه 40 درصد كم درآمد جامعه تنها 25 درصد درآمد جامعه را در اختيار دارند.

اگر همه خانوارها در جامعه داراي درآمد يكسان باشند آنگاه منحني لورنتز به صورت خط سبز در خواهد آمد. اين به معناي برابري كامل است. اگر تمام خانوارهاي جامعه داراي درآمد صفر باشند و تنها يك خانوار تمامي درآمد را در اختيار داشته باشد منحني لورنتز به صورت خط آبي در خواهد آمد.

ضريب جيني در اين منحني نسبت مساحت بين نمودارهاي قرمز و سبز است به مساحت زير منحني سبز رنگ. اگر جامعه در برابري كامل باشد (منحني سبز) ضريب جيني مساوي صفر ميشود. اگر جامعه در نابرابري كامل باشد (منحني آبي) ضريب جيني مساوي يك ميشود. هر چه ضريب جيني به عدد يك نزديكتر شود نشان از نابرابري درآمد در يك جامعه دارد.در انتها نيز وضعيت كشورهاي جهان را ميتوانيد در اين نقشه ببينيد.